Medya İzleme Raporu yayımlandı

M4D ''Medya İzleme Raporu'' yayımlandı

Gazeteciler Cemiyeti’nin AB desteğiyle yürüttüğü Demokrasi için Medya, Medya için Demokrasi (M4D) Projesi kapsamında hazırlanan Medya İzleme Raporu yayımlandı.

Üç ayrda bir yayımlanan rapora göre, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında gazeteciler silahlı, bıçaklı ve yumruklu saldırılara uğradı. En az 48 gazeteci meslekleri nedeniyle çeşitli kesimlerin saldırılarına maruz kaldı. İstanbul, Ankara, Diyarbakır, Konya, Zonguldak, Aydın, Sivas, Karaman, Nazilli, Batman, Mersin ve Marmaris’ten gazetecilere saldırı ve ölüm tehditleri raporlandı. 

Rapora göre, ''Kutuplaşma gazetecilerin can güvenliğini tehdit eder hale geldi.

Siyasilerin, resmi görevlilerin, yerel güç sahiplerinin gazetecilere yönelik hedef gösteren söylemleri pek çok yerde sokak saldırılarına dönüştü.'' 2021’in dokuz aylık döneminde en az 103 gazeteci saldırıya uğradı.

Adliye önünde ruhsatsız silahıyla gazetecilere ateş eden saldırganın, “iyi halden” serbest bırakılması gibi örneklerle gazetecilere karşı suçlarda cezasızlığın sürdüğü belirtilen raporda, ''Saldırganların yakalanamaması ya da ceza almadan sokağa salıverilmeleri şiddete cesaret veriyor. Herhangi bir gazetecinin herhangi bir nedenle şiddete uğraması sıradanlaşıyor'' denildi. 

Üç ayda 15 gözaltı 

Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında en az 15 gazeteci gözaltına alındı.  Temmuz ayında, 49 gazeteci yargılandı. Bir gazeteciye 11 ay 20 gün hapis cezası verildi. Bir gazeteci hakkında soruşturma başlatıldı. Cumhuriyet gazetesine 1 milyon TL tazminat istemiyle dava açıldı. Ağustos ayında sekiz gazeteci hakkında soruşturma başlatıldı. Dört gazeteciye dava açıldı, iki gazeteciye hapis cezası verildi. Eylül ayında 49 gazeteci yargılandı. Üç dava karara bağlandı, altı gazeteciye hapis cezaları verildi. Dört gazeteci hakkında yeni davalar açıldı. Altı gazeteci haklarında başlatılan soruşturmalar için ifadeye çağrıldı. Üç gazeteye 100’er bin TL’lik tazminat davaları açıldı. Bir gazeteci hakaret suçundan cezaevine girdi.

RTÜK’ten ceza yağdı 

Rapora göre, 2021’in ilk altı ayında Halk TV, Tele1, KRT ve Fox TV’ye 22 ceza veren Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında para cezalarını arttırdı. Üç ayda Tele1’e 10 kez, Halk TV’ye biri üç kez program durdurma ve aylık gelirinin yüzde 3’ü kadar para cezası olmak üzere 7 kez, KRT’ye beş kez ceza kesildi. Fox TV’ye çoğu haberler nedeniyle olmak üzere dört kez ceza veren RTÜK, belediye başkanının sözleri nedeniyle TR35 TV’ye de ceza kesti. Habertürk TV’ye, Show TV’ye, Bloomberg TV’ye ve TV 100’e de para cezaları verildi.

''Sansür hazırlığı sürüyor''

Raporun hazırlandığı dönemde TBMM'nin yasama tatilinde olduğu herhangi bir yasama faaliyetine yer verilmedi. 

Raporda, ''Ancak iktidar partisinin yasa hazırlıkları sürdü. En önemli hazırlık, internet medyasını da içine alacak şekilde yeni bir basın ve sosyal medya yasası hazırlığıydı. Önceki çeyreklerdeki raporlarımızda da vurguladığımız gibi, bu yasa hazırlığının Türkiye’nin basın ve ifade özgürlüğü atmosferini derinden yaralayacak ağır hükümler barındırmasına kesin gözüyle bakılıyor.

İktidar sözcülerinin açıklamaları ve hükümet destekçisi basında yer alan kulis haberler de aynı noktaya işaret ediyor. Türkiye’nin basın özgürlüğü savunucuları da böylesi bir yasaya güçlü şekilde karşı çıkacaklarını açıklıyor'' denildi. 

Bu konuda yapılan açıklama ve değerlendirmeler raporda yer aldı. 

Yazılı basında traj kaybı sürüyor

Rapora göre, yazılı basında yıl bazında yüzde 21’i aşan tiraj kaybı yaşandı. Son altı yılda Türkiye’de gazetelerin tirajı yüzde 50 düzeyinde eridi. Yazılı basındaki kan kaybı TÜİK ve BİK istatistiklerine de yansıdı. Basılan gazete ve dergi sayısı ile toplam tiraj 2013’ten bu yana istikrarlı biçimde azaldı ve son 20 yılın en düşük seviyesine geriledi. Tüm gazetelerin yıllık toplam tirajı ilk kez 1 milyar adetin altına indi. Temmuz, Ağustos, Eylül aylarında yaygın gazetelerin ortalama günlük tirajı önceki üç aya kıyasla 43 bin azalarak 1 milyon 753 bine geriledi.

Raporda, uluslararası kuruluşlar, Türkiye ve dünyadan meslek örgütleri ile sosyal medya şirketleri tarafından hazırlanan internet, ifade ve basın özgürlüğü konusundaki çalışmalara da yer veriliyor.